Op 17 oktober 2020 vierde onze Belgische Vriendenkring Neuengamme met heel wat leden de 75ste verjaardag van onze vereniging. We kwamen samen in het legermuseum te Brussel waar we een boeiende rondleiding kregen in de WOII expo “Oorlog – bezetting – bevrijding”. Aansluitend vond onze algemene vergadering plaats. Deze werd traditiegetrouw afgesloten met een feestelijke lunch, uiteraard veilig georganiseerd en in de nodige “bubbels”. Ondanks de beperkende maatregelen was het een zeer aangename dag en zagen vele leden elkaar na langere tijd terug. Proficiat met ons 75-jarig bestaan!
De foto van deze feestelijke gebeurtenis, weliswaar één met mondmaskers, krijgt een ereplaatsje in de geschiedenisboeken van onze vereniging.
In 2020 gaat de algemene vergadering door op zaterdag 17 oktober 2020 te Brussel.
Het betreft een speciale editie dit jaar want onze vereniging bestaat 75 jaar! Daarom hebben we een speciaal programma waarbij de algemene vergadering gecombineerd wordt met een geleide rondleiding in de WOII expo “oorlog, bezetting, bevrijding” van het Koninklijk museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis te Brussel en daarna uiteraard afgesloten wordt met een diner.
Alle praktische info en inschrijvingsformulier vind je hier. Schrijf je snel in!
“Het Schandelah-Wohld-concentratiekamp 1944-1945 – een subkamp van het concentratiekamp Neuengamme” – Uitgegeven door Diethelm Krause-Hotopp.
Schandelah-Wohld was een buitenkamp van het concentratiekamp Neuengamme en bestond van mei 1944 tot april 1945. Verschillende Belgen kwamen in dit satellietkamp terecht.
Recent verscheen een boek (enkel in het Duits) dat voor het eerst de geschiedenis van deze historische locatie samenbrengt.
Het boek beschrijft de bouw en het einde van het kamp, documenteert de lange en moeilijke weg naar de oprichting van een gedenkteken in 1985 en werpt licht op het belang van de overlevenden van het kamp en hun rol die ze speelden als getuigen voor de hedendaagse generaties.
Het boek geeft dus een klare kijk op de geschiedenis van het onmenselijke naziconcentratiekampsysteem en tegelijkertijd op de herinneringscultuur na 1945 – tot aan het onderzoek van deze historische plek door studenten van vandaag.
Met een voorwoord van:
Lucette Malbecq, weduwe van erevoorzitter Victor Malbecq (+) van de Belgische Vriendenkring Neuengamme
Mark van den Driessche, voorzitter Belgische Vriendenkring Neuengamme
Rudi Beken, bestuurlid van onze vriendenkring en burgemeester van Tielt Winge.
Ondanks de annuleringen van alle grote plechtigheden, pikte de Duitse media deze stille of virtuele herdenkingen toch op en gaf er zowel in geschreven pers als op televisie de nodige zichtbaarheid aan.
Je vindt diverse artikels en nieuwsreportages op volgende links van de Duitse media.
Tagesschau (75. Jahrestag Untergang der Cap Arcona) ZDF (75 Jahre Kriegsende) NDR (Gedenken nicht nur virtuell) NDR (Briten stoßen 1945 auf leeres Lager) Hamburg Journal (Tschentscher und Veit bei Neuengamme Gedenken) Die Welt (Gedenken an Jahrestag der Befreiung) Bergedorfer Zeitung (Stilles Gedenken) taz (Schuld ohne Sühne) taz (Tod auf der Ostsee) Deutschlandfunk (Tragödie der Cap Arcona)
Vandaag, op 3 mei 2020 kunnen, vanwege het coronavirus, de grote herdenkingen ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van de bevrijding van het concentratiekamp Neuengamme niet doorgaan. De Gedenkstätte KZ Neuengamme koos er toch voor een virtuele herdenking te lanceren op volgende website: http://www.kz-gedenkstaette-neuengamme.de/75befreiung
Videoboodschap voorzitter Mark Van den Driessche
Vandaag om 10u werd de Belgische Vriendenkring Neuengamme met tal van andere internationale vriendenkringen van voormalige gevangenen van het concentratiekamp Neuengamme verwacht op de grote herdenking van 75 jaar “ramp in de Lubeckertbocht” waarbij bijna 7.000 gevangenen van het concentratiekamp Neuengamme, op een zucht van de bevrijding, stierven. Ook een aantal overlevenden zouden aanwezig geweest zijn.
Wij zijn gedwongen deze herdenking ieder afzonderlijk te doen vanuit ons huis. Symbolisch leggen wij toch de herdenkingskrans van de Belgische Vriendenkring Neuengamme neer aan het monument in Neustadt in Holstein.
Krans Belgische Vriendekring Neuengamme aan Cap Arconamonument Neustadt in Holstein 2019
In ons hart zijn we vandaag toch ter plaatse en herdenken we de vele doden alsook diegenen die de ramp overleefden en bevrijd werden door de Britse troepen.
Neustadt in Holstein lanceerde een website om op deze belangrijke dag toch virtueel deze herdenking de nodige aandacht te geven. http://gedenkencaparcona.kjn-neustadt.de/
Om 16u30 werd de Belgische Vriendenkring Neuengamme, samen met tal van andere internationale vriendenkringen van voormalige gevangenen en hun nabestaanden alsook zo’n 2.000 genodigden, verwacht op een grootse internationale herdenking voor 75 jaar bevrijding van het concentratiekamp Neuengamme en alle buitenkampen in het hoofdkamp Neuengamme zelf. Ook een 40-tal overlevenden uit verschillende landen zouden aanwezig geweest zijn.
3 mei 2020 – Kleine ingetogen ceremonie deze ochtend aan het centraal monument in Neuengamme – foto Christine Eckel
Er werden toch in beperkte kring bloemen gelegd deze ochtend. Onze Duitse vrienden hebben vandaag een krans neergelegd aan het monument in naam van de Belgische Vriendenkring Neuengamme.
De krans die deze ochtend neergelegd werd voor de Belgische Vrienxenkring Neuengamme – 3 mei 2020 – Foto Christine Eckel
Wij zijn hen hier zeer dankbaar voor. In ons hart zijn we vandaag toch ter plaatse en herdenken allen die geleden hebben in dit verschrikkelijke concentratiekamp, de vele doden alsook diegenen die levend, maar getekend, terugkeerden. Van de vermoedelijk 3.650 Belgen die in Neuengamme zaten zijn er zo’n 2.000 die nooit levend terugkeerden naar België. We herdenken hen.
Vandaag, 75 jaar geleden verlieten de laatste gevangen het ondertussen volledig opgeruimde hoofdkamp te Neuengamme. In de avond van 2 mei ontdekte een verkenningsploeg van de Britse geallieerden het verlaten kamp. De dag nadien op 3 mei namen de Britten het “lege” concentratiekamp in. De gevangenen zelf bevonden zich nog in de drijvende concentratiekampen op de Baltische zee.
Het hoofdkamp Neuengamme – (Archiv Gedenkstätte KZ Neuengamme)
Morgen 75 jaar geleden, op 3 mei 1945 werden tijdens een Britse luchtaanval die bedoeld was om een deel van de Duitse troepen te verhinderen over zee te vluchten langs de Baltische Zee, de voor Neustadt liggende schepen “Cap Arcona” en “Thielbek” gebombardeerd en vatten vuur.
De brandende Cap Arcona (IWM CR 227)
Bijna 7.000 gevangenen verbrandden, verdronken of werden bij reddingspogingen neergeschoten. Slechts een 500-tal opvarenden, 450 van de Cap Arcona en 50 van de Thielbek, overleefden deze ramp. Het derde schip de “Athen”, met nog zo’n 2.000 gevangenen aan boord lag op het moment van de aanval aan wal in Neustadt en werd even later door de Britten bevrijd. Een bevrijding die een wrange nasmaak had.
De brandende schepen van aan de kust gezien op 3 mei 1945 – (Stadsarchiv Neustadt in Holstein)
Vanaf 19 april 1945 werd het hoofdkamp Neuengamme nabij Hamburg ook ontruimd. De concentratiekampen hadden immers van Heinrich Himmler het bevel gekregen ervoor te zorgen dat er geen gevangenen levend in de handen van de geallieerden vielen. Zo’n 10.000 overblijvende gevangenen werden per goederenwagon naar Lubeck gebracht waar ze iets later ingescheept werden en naar één van de schepen gebracht voor de kust van Neustadt in Holstein.
Plan locatie boten Archiv Neuengamme -Grafik Teßmer-Hokema; nach einem Faltblatt des Förderkreises Cap Arcona Gedenken
Hier lagen drie drijvende concentratiekampen met zo’n 10.000 gevangenen aan boord. Eén van die schepen was het luxeschip de Cap Arcona. In de ruimen leden ze honger, dorst, werden ziek en velen stierven.
Volgende week, op 8 mei 2020, wordt de 75ste verjaardag van V-day gevierd, het einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa. België was toen al enkele maanden bevrijd, maar in het concentratiekamp Neuengamme en de ongeveer 85 buitenkampen lieten vele Belgen het leven in de maanden die vooraf gingen aan 8 mei 1945. Ze werden opgehangen, doodgeslagen en nd door de uiterst slechte arbeidsomstandigheden en onmenselijke behandelingen.
Diegenen die het tot eind maart 1945 overleefden, hadden nog een zware aprilmaand voor de boeg. Door de oprukkende geallieerde legers werden vanaf eind maart 1945 alle buitenkampen van Neuengamme ontruimd. Zieken en zwakkeren werden naar één van de drie “sterfkampen” gebracht zoals Sandbostel, Bergen-Belsen of Wöbbelin. De anderen werden op “dodenmarsen” gestuurd naar het hoofdkamp Neuengamme nabij Hamburg.
De eerste ontruimingen van buitenkampen van Neuengamme tussen 23 maart en 5 april 1945. Bron: Offenes Archiv Neuengamme
